Bob mis Mawrth, rydym yn dathlu Diwrnod Rhyngwladol y Menywod - diwrnod pan fyddwn yn myfyrio ar y cynnydd a wnaed, yn galw am newid ac yn cymeradwyo'r bobl hynny y mae eu gweithredoedd dewr ac anhunanol wedi helpu i greu'r byd llawer mwy cyfartal yr ydym yn byw ynddo heddiw.
Adroddiad Sustrans "Bike Life Women: Reducing the gender gap" a ryddhawyd yn 2018, yn manylu ar arferion teithio menywod
Yr hyn sy'n cael ei anghofio ers tro yw bod beiciau wedi chwarae rhan fawr yn y Mudiad Rhyddid i Fenywod. Pan ddaeth beiciau i gynhyrchu màs yn y DU ar ddiwedd y 19eg ganrif, cafodd menywod, a oedd wedi dibynnu yn hanesyddol ar ddynion i deithio, eu rhoi o'r diwedd i'r annibyniaeth i deithio ar eu pennau eu hunain ar feic ac ar droed.
Fodd bynnag, dros 100 mlynedd yn ddiweddarach, mae ymchwil yn dangos i ni ein bod ni yng Nghymru wedi bod yn ôl-bedlo ar y ffordd i gydraddoldeb teithio.
Mae menywod yng Nghymru yn cael eu siomi gan gymdeithas sydd wedi'i hadeiladu o amgylch anghenion y car. Mae ymchwil yn dangos nad oes gan 37% o fenywod yng Nghymru fynediad dyddiol at gar, ond eto, mae'r rhan fwyaf o'r gwariant teithio yn cael ei fuddsoddi mewn adeiladu a chynnal ffyrdd. Mae hyn yn cael ei waethygu gan y ffaith bod prisiau trafnidiaeth gyhoeddus yn parhau i godi, llwybrau bws yn cael eu torri'n ôl, ac mae menywod yn cael eu cau allan gan seilwaith cerdded a beicio sy'n cael ei adeiladu heb ystyried eu dymuniadau a'u hanghenion.
Deall anghenion a chanfyddiadau menywod
Mae adroddiad Sustrans "Bike Life Women: Reducing the gender gap" a ryddhawyd yn 2018, yn manylu ar arferion teithio, safbwyntiau ac agweddau menywod tuag at feicio yn seiliedig ar arolwg annibynnol ICM o dros 7,700 o drigolion sy'n byw ym Melffast, Birmingham, Bryste, Caerdydd, Caeredin, Newcastle a Manceinion Fwyaf.
Dangosodd yr ymchwil hon fod dynion ddwywaith yn fwy tebygol o ddefnyddio beic ar gyfer teithio yn rheolaidd ym mhob un o'r saith dinas, ac nid yw 73% o fenywod sy'n byw mewn dinasoedd Bywyd Beic byth yn reidio beic.
Gwyddom y gall rhwystro symudedd waethygu anghydraddoldebau presennol mewn cymdeithas, er enghraifft methu â chael mynediad i gyflogaeth neu ymgorffori gweithgarwch corfforol mewn ffordd o fyw ddyddiol sydd eisoes yn brysur.
Mae ymchwil gan Chwarae Teg yn 2016 yn dangos bod dynion yn fwy tebygol o gymudo ymhellach, gan roi mynediad iddynt at swyddi gwell a chyflogau uwch. Er hynny, mae menywod yn fwy tebygol o weithio'n agosach at adref, gan ei gwneud yn fwy cyfleus iddynt dreulio mwy o amser gartref ac aros y prif roddwr gofal. Atgyfnerthu'r syniad bod dynion yn enillwyr bara a menywod yn bennaf yn wneuthurwyr cartrefi a gofalwyr.
Yng Nghymru, nid yw 49% o fenywod yn cyflawni'r gweithgarwch corfforol dyddiol a argymhellir er mwyn byw bywyd iach. Pe bai menywod yn teimlo'n fwy hyderus ynghylch cerdded a beicio, gallai'r ffigwr hwn gael ei leihau'n sylweddol.
I lawer o bobl, yn enwedig y rhai sy'n byw mewn dinasoedd, y mathau hawsaf a mwyaf hygyrch o weithgarwch corfforol yw'r rhai y gellir eu hymgorffori yn ein bywydau bob dydd, er enghraifft, cerdded neu feicio i'r gwaith, addysg neu deithiau beunyddiol eraill.
Mae'n amser i gydbwyso er gwell
Felly pa newidiadau mae menywod yn dweud wrthym fod angen i ni eu gwneud i gerdded a beicio ddod yn realiti iddyn nhw?
Datgelodd yr adroddiad y byddai 31% o fenywod yng Nghaerdydd nad ydynt yn reidio beic yn hoffi, gyda'r mwyafrif o'r rheiny eisiau gweld diogelwch beicio yn gwella.
Byddai 79% o'r menywod a holwyd yn cefnogi adeiladu mwy o lonydd beicio gwarchodedig, hyd yn oed os yw'n golygu llai o le ar gyfer traffig ffyrdd eraill. Mae hyn yn golygu adeiladu lonydd beicio sydd wedi'u gwahanu'n gorfforol o'r ffordd, gan atal y problemau rhy gyfarwydd fel parcio palmentydd; sy'n gorfodi defnyddwyr cadeiriau olwyn a menywod sydd â phramiau i berygl, a cheir yn symud i lonydd beicio.
Mae'r data newydd hwn ond yn dangos pa mor bwysig yw hi i Lywodraeth Cymru ac Awdurdodau Lleol fuddsoddi mewn seilwaith cerdded a beicio da sy'n cael ei gyd-ddylunio gyda'r cymunedau a fydd yn ei ddefnyddio. Nid yn unig i bontio'r bwlch rhwng y rhywiau o ran beicio ond i wella iechyd a lles ei boblogaeth.
Gall buddsoddi mewn lleihau'r rhwystrau i symudedd fynd yn bell i chwalu'r anghydraddoldebau presennol mewn cymdeithas, gwella iechyd a lles, lleihau ansawdd aer, a gwella ffyniant cyffredinol Cymru. Felly gadewch i ni ddechrau gwrando ar eu lleisiau, ac adeiladu amgylcheddau sy'n wirioneddol hygyrch i bawb.