Mae gan fuddsoddi mewn beicio ran bwysig i'w chwarae wrth fynd i'r afael ag anghydraddoldeb ym Mryste, yn ôl adroddiad Sustrans 2019 Bywyd Beic.
Hoffai 62% o drigolion Bryste weld mwy o wariant gan y llywodraeth ar feicio
- Fe wnaeth Bike Life, asesiad mwyaf y DU o feicio mewn dinasoedd, arolygu 1,440 o drigolion ym Mryste
- Mae pobl mewn galwedigaethau lled-fedrus a di-sgil, gwneuthurwyr cartrefi a'r rhai nad ydynt mewn cyflogaeth yn llai tebygol o feicio na'r rhai mewn grwpiau economaidd-gymdeithasol eraill. Nhw hefyd yw'r lleiaf tebygol o fod yn berchen ar gar - gan ei gwneud hi'n anoddach iddyn nhw gael mynediad at wasanaethau bob dydd.
Gwnaeth yr adroddiad, sef y trydydd ym Mryste, arolygu mwy na 1,400 o drigolion i ddarganfod mwy am eu harferion beicio, eu bodlonrwydd ac effaith beicio yn y ddinas.
Canfu mai dim ond 9% o bobl â swyddi lled-fedrus a llaw, gwneuthurwyr cartrefi neu bobl nad ydynt mewn cyflogaeth[1] sy'n beicio o leiaf unwaith yr wythnos ar hyn o bryd. Pobl o'r grŵp yma hefyd yw'r rhai lleiaf tebygol o fod yn berchen ar gar - gan ei gwneud hi'n anoddach iddyn nhw gyrraedd cyflogaeth, gofal iechyd a gwasanaethau bob dydd eraill o gwmpas y ddinas.
Ac, er bod mwy na thraean o'r grŵp hwn eisiau dechrau beicio, pryderon am ddiogelwch, diffyg hyder, a chost beic addas oedd y prif rwystrau sy'n eu hatal rhag beicio.
Dywedodd Jon Usher, Pennaeth Partneriaethau Sustrans ar gyfer De Lloegr:
"Mae gan feicio botensial gwirioneddol i leihau anghydraddoldeb ym Mryste, gan helpu pobl i gyrraedd cyflogaeth, gofal iechyd a gwasanaethau bob dydd. Ond bydd hyn ond yn digwydd os yw pawb yn teimlo y gall beicio fod yn opsiwn hyfyw iddyn nhw. Mae angen i ni ei wneud yn opsiwn deniadol, hygyrch a diogel.
"Mae ein hymchwil yn dangos bod pobl wir yn cefnogi mwy o fuddsoddiad mewn beicio yn y ddinas, a bod pobl eisiau beicio mwy. Drwy ddylunio ac adeiladu seilwaith sy'n diwallu anghenion pawb, gallwn helpu i sicrhau bod beicio ym Mryste yn fwy cyfartal, gan leihau tlodi trafnidiaeth a helpu i wella lefelau beicio bob dydd cyffredinol.
"Bydd angen i ni weld newid sylweddol yn lefelau'r cyllid sydd ar gael ar gyfer beicio os yw hyn am ddigwydd."
Dywedodd Marvin Rees, Maer Bryste: "Rydym yn croesawu'r canfyddiadau hyn, sy'n cefnogi ein data ein hunain sy'n dangos bod cyfraddau beicio yn is mewn ardaloedd o amddifadedd uwch. Mae mynd i'r afael ag anghydraddoldeb yn her allweddol ac mae'r arolwg hwn wedi darparu mewnwelediadau gwerthfawr a all lywio gwaith parhaus.
"Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae'r cyngor wedi buddsoddi dros £19 miliwn mewn llwybrau beiciau newydd neu wedi'u huwchraddio - gyda nifer o lwybrau wedi'u dewis yn benodol i wella mynediad i ardaloedd difreintiedig y ddinas. Rydym hefyd yn datblygu ac yn ehangu llwybrau presennol i wella diogelwch ac ysbrydoli hyder.
"Mae gan gynyddu cyfraddau beicio ran bwysig i'w chwarae wrth fynd i'r afael ag anghydraddoldeb, o helpu pobl i gael mynediad i gyfleoedd cyflogaeth i wella iechyd y cyhoedd ac ansawdd aer. Rwy'n annog unrhyw un sydd eisiau dysgu cofrestru ar gyfer hyfforddiant beicio, neu ein cynllun beic benthyciad, sy'n eich galluogi i roi cynnig ar feiciau heb ymrwymo'n ariannol. Rydym wedi ymrwymo i helpu pawb ym Mryste i ddechrau beicio os ydyn nhw eisiau."
Mae Cynllun Un Dinas Bryste, a lansiwyd gan Marvin Rees yn 2019, yn cydnabod yr angen i gynyddu teithio llesol yn y ddinas, gan osod targed ar gyfer o leiaf 40% o bob taith sy'n cael ei gwneud yn weithredol erbyn 2030. Mae'r cynllun hefyd yn gosod nod i ddarparu rhwydwaith beicio diogel, syml cyfleus a hygyrch ar draws Gorllewin Lloegr, at ddibenion cymudo a hamdden a chynyddu nifer y bobl sy'n mynd i seiclo.
Yn ogystal â'r anghydraddoldeb economaidd-gymdeithasol a welwyd mewn beicio ym Mryste, canfu'r adroddiad Bywyd Beicio fod menywod, pobl o grwpiau ethnig lleiafrifol a phobl anabl i gyd yn llai tebygol o feicio na'u cymheiriaid gwyn, gwrywaidd a heb anabledd.
Yn cael ei redeg gan Sustrans mewn partneriaeth â Chyngor Dinas Bryste, mae Bike Life yn rhan o ddarn ehangach o ymchwil gan Sustrans sy'n cwmpasu 17 o ddinasoedd ledled y DU, gan asesu datblygiad beicio, agweddau ac ymddygiad ym mhob dinas.
[1] Grwpiau economaidd-gymdeithasol D ac E fel y'u diffinnir yma: https://www.mrs.org.uk/pdf/Definitions%20used%20in%20Social%20Grading%20based%20on%20OG7.pdf
